Dwa podstawowe zadania – zgodnie z ustawą o Państwowej Komisji – są ujęte szeroko:

• Wyjaśnianie przypadków wykorzystywania seksualnego małoletnich poniżej 15 roku życia
• Prowadzenie działalności prewencyjnej i edukacyjnej

Przekładając je na konkretne działania, uprawnienia i obowiązki – zadaniami Państwowej Komisji są:

1. Zawiadamianie prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
   Po otrzymaniu informacji o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, czy to od konkretnej osoby, czy też z innych źródeł, Państwowa Komisja przekazuje sprawę prokuraturze. Informacje można przekazać pisemnie lub osobiście podczas tzw. wysłuchania w siedzibie Komisji.
   Uwaga: Dokonanie zgłoszenia Państwowej Komisji jest równoznaczne z zawiadomieniem organów ścigania.
2. Zawiadamianie prokuratury o podejrzeniu niezawiadomienia (prokuratury) przez osoby, które mają wiedzę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (z art. 240 § 1 k.k.)
   Zasady są takie same jak w p. 1.
3. Monitorowanie działań w danej sprawie – podejmowanych na podstawie wniosku lub zawiadomienia – przez organy publiczne, organizacje i inne podmioty
   Państwowa Komisja jest wtedy na bieżąco informowana o przebiegu danego postępowania, ma też prawo wglądu w akta.
4. Wydawanie postanowień o wpisie w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym osoby wskazanej jako sprawca
   Uwaga: Dotyczy spraw przedawnionych.
   Państwowa Komisja wszczyna postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia, czy wystąpiło wykorzystanie seksualne osoby małoletniej, a jeżeli tak – wydaje postanowienie o dokonaniu wpisu w Rejestrze Komisji (część Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości).
   Uwaga: Państwowa Komisja nie rozstrzyga o winie w rozumieniu prawa karnego, ani o odpowiedzialności karnej osoby wskazanej jako sprawca. Decyzja o wpisie w Rejestrze Sprawców na Tle Seksualnym nie jest wymierzeniem kary ani środka karnego. Spełnia głównie funkcje prewencji ogólnej.
5. Interwencja i wspieranie osób poszkodowanych, w szczególności:
   • uczestniczenie w postępowaniu karnym w sądzie na prawach oskarżyciela posiłkowego
     co jest dodatkowym wsparciem prawnym. Komisja może wtedy np. wnosić o uwzględnienie wniosków dowodowych lub odwołać się od wyroku;
   • kierowanie do Prokuratora Generalnego wniosków o wniesienie skargi nadzwyczajnej albo kasacji od prawomocnego orzeczenia kończącego sprawę;
   • kierowanie wniosków do prokuratury o objęcie danej sprawy szczególnym nadzorem.
6. Badanie sposobu reagowania organów państwa, organizacji i innych podmiotów
   Na przykład prokuratur, sądów, ministerstw, policji i in. ale też organizacji pozarządowych, podmiotów i instytucji prowadzących działalność: edukacyjną, wychowawczą, opiekuńczą, kulturalną, związaną z kulturą fizyczną, wypoczynkiem i leczeniem. Także samorządów zawodowych, kościołów oraz związków wyznaniowych, w tym kościelnych osób prawnych, osób fizycznych. W razie stwierdzenia nieprawidłowości Państwowa Komisja może np. zgłosić to prokuraturze.
7. Przekazywanie władzom organizacji i podmiotów informacji o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez ich pracowników, członków itp.
   Mając taką informację, organizacje (na przykład samorządy zawodowe) mogą np. przeprowadzić postępowanie dyscyplinarne zgodnie ze swoimi wewnętrznymi przepisami.
8. Identyfikacja problemów pojawiających się w praktyce ścigania i karania sprawców
   Problemy ujawniają się w trakcie analizy akt w ramach monitorowania poszczególnych spraw, badania spraw zakończonych. Dalsze działania Komisji zależą od specyfiki tematu. Na przykład problem jest zgłaszany podmiotowi wyższego szczebla albo Państwowa Komisja proponuje rozwiązania systemowe, na przykład zmianę prawa. Może też wnioski i rekomendacje dla organów, organizacji i innych podmiotów zamieszczać w swoich raportach.
9. Występowanie do właściwych podmiotów o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w celu zmiany prawa; Opiniowanie aktów prawnych
10. Występowanie o podejmowanie działań, które zwiększą ochronę prawną dzieci przed przestępczością seksualną, objęcie pomocą i wsparciem pokrzywdzonych;
    Wystąpienia mogą być kierowane do organów władzy państwowej, organizacji pozarządowych i innych instytucji.
11. Prowadzenie działań edukacyjnych i kampanii informacyjnych
12. Współdziałanie i wspieranie przedsięwzięć społecznych
    podmiotów takich jak: szkoły, uczelnie, placówki oświatowe i kulturalne, stowarzyszenia, fundacje, organizacje pozarządowe, samorządy zawodowe, kościoły i związki wyznaniowe, ruchy obywatelskie i media.
13. Opracowywanie raportów Państwowej Komisji z wnioskami i rekomendacjami dla organów, organizacji i innych podmiotów
    w tym corocznego raportu ze swojej działalności.