Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 przedstawia swoje stanowisko, obejmujące ocenę aktualnych wyzwań, ram prawnych oraz kierunki możliwych działań na rzecz wzmocnienia ochrony dzieci w środowisku cyfrowym.

 

Ochrona wizerunku dziecka powinna być rozpatrywana w pierwszej kolejności w kontekście praw człowieka i praw dziecka. Zgodnie z art. 3 Konwencji o prawach dziecka, „we wszystkich działaniach dotyczących dzieci, podejmowanych przez instytucje publiczne lub prywatne, najważniejsze jest dobro dziecka”.

 

Prawo dziecka do prywatności ma charakter podstawowy i nienaruszalny, obejmując zarówno prawo do ochrony danych osobowych, jak i do poszanowania wizerunku oraz życia prywatnego. W praktyce oznacza to, że nawet zgoda rodziców lub opiekunów na publikację wizerunku dziecka nie może być traktowana jako bezwarunkowe upoważnienie, jeśli działanie to może naruszać godność lub bezpieczeństwo dziecka. Jak wskazał Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych: „cel i sposób utrwalania wizerunku dziecka nie może naruszać jego dóbr osobistych, prawa do prywatności, poczucia bezpieczeństwa lub godności.”[1]

 

Państwowa Komisja rekomenduje, aby placówki edukacyjne, wychowawcze i opiekuńcze powstrzymywały się od publikowania wizerunków dzieci do ukończenia 13 roku życia, dopuszczając wyjątki jedynie w szczególnych i uzasadnionych przypadkach, w których zapewniono anonimowość i bezpieczeństwo dziecka. Praktyka pokazuje, że najczęściej stosowanymi publikatorami są platformy społecznościowe.

 

Rekomendacja ta ma oparcie w praktyce międzynarodowej. Wiele serwisów społecznościowych, takich jak Facebook, Instagram czy TikTok, określa minimalny wiek rejestracji użytkownika na 13 lat, co stanowi symboliczny próg wejścia dziecka w przestrzeń cyfrową.[2] W opinii Państwowej Komisji, granica ta powinna być zarazem punktem granicznym ochrony – do którego szczególna odpowiedzialność za prywatność dziecka spoczywa na dorosłych.

 

Z danych OECD wynika, że 95% piętnastolatków korzysta z internetu dla rozrywki, a 96% używa sieci społecznościowych.[3] Z kolei raport Eurostatu (2024) wskazuje, że w Unii Europejskiej 88% osób w wieku 16–29 lat korzysta z mediów społecznościowych.[4] Aktywność cyfrowa młodych ludzi zaczyna się więc znacznie wcześniej – co powoduje, że zdjęcia i nagrania publikowane przez rodziców stają się często pierwszymi, niekontrolowanymi cyfrowymi śladami dziecka.

 

Badania NASK – „Nastolatki 3.0” (2024) pokazują, że prawie połowa nastolatków zauważa, iż ich rodzice zamieszczają w sieci ich zdjęcia, podczas gdy jedynie co trzeci rodzic przyznaje się do takich praktyk.[5] To zjawisko tzw. sharentingu jest coraz częściej uznawane za niezamierzony sposób naruszania prywatności dzieci, a w niektórych przypadkach – za czynnik ryzyka dla ich bezpieczeństwa cyfrowego.

 

Badania międzynarodowe wskazują, że ponad 60% rodziców w Europie i 68% we Włoszech regularnie dzieli się zdjęciami swoich dzieci w mediach społecznościowych[6], a w Wielkiej Brytanii dzieci pojawiają się w ponad 75% postów tzw. „influencerów rodzinnych”, w tym w niemal połowie przypadków w celach komercyjnych.[7] Te praktyki, połączone z łatwością kopiowania i przetwarzania obrazów, zwiększają ryzyko wtórnego wykorzystania wizerunku dziecka, w tym w kontekstach seksualnych (deepfake, grooming, materiały przedstawiające wykorzystanie seksualne dzieci, tzw. CSAM – z ang. Child Sexual Abuse Material).

 

W tym kontekście uzasadnione jest przyjęcie wieku 13 lat jako momentu, w którym dziecko zaczyna stopniowo wkraczać w przestrzeń publiczną internetu – a tym samym wcześniej, do tego wieku, powinno korzystać z domyślnej ochrony prywatności.

 

Ochrona wizerunku dzieci wymaga podejścia systemowego, łączącego rozwiązania prawne, edukacyjne i technologiczne. Odpowiedzialność ponoszą nie tylko rodzice, ale także instytucje państwowe, placówki edukacyjne oraz platformy cyfrowe. Podobnie jak w stanowisku Państwowej Komisji z dnia 2 października 2025 r. w sprawie projektu ustawy o ochronie małoletnich przed dostępem do treści pornograficznych, należy przyjąć, że państwo ma obowiązek podejmować działania prewencyjne, chroniące dziecko zanim dojdzie do naruszenia jego praw.

 

Prawo dziecka do prywatności to nie przywilej, lecz jedno z podstawowych praw człowieka. Współczesne środowisko cyfrowe wymaga nowego modelu odpowiedzialności – opartego na świadomości, ograniczaniu ryzyka i poszanowaniu godności dziecka. Państwowa Komisja wyraża przekonanie, że konsekwentne działania legislacyjne, edukacyjne i technologiczne pozwolą stworzyć przestrzeń, w której dzieci będą mogły rozwijać się bez obaw o utratę prywatności i bezpieczeństwa.

 

 

Państwowa Komisja deklaruje gotowość do dalszej współpracy nad rozwiązaniami prawnymi i systemowymi wzmacniającymi ochronę wizerunku dzieci w środowisku cyfrowym.

 

 

[1] Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Opinia w sprawie projektu ustawy o ochronie wizerunku dziecka, DPNT.401.317.2025, 26 sierpnia 2025 r.

[2] Regulaminy serwisów: Facebook, Instagram, TikTok – minimalny wiek użytkownika 13 lat.

[3] OECD, How’s Life for Children in the Digital Age?, 2025.

[4] Eurostat, Young people – digital world, 2024.

[5] NASK, Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów, Warszawa 2023.

[6] F. Piras i in., Sharenting: characteristics and awareness of parents, Italian Journal of Pediatrics, 2024.

[7] Katherine Baxter, Barbara Czarnecka, Sharing images of children on social media: British motherhood influencers and the privacy paradox, Social Media Studies, 2025.