Badania światowe wskazują, że nieletni stanowią 43 proc. sprawców napaści na dzieci poniżej sześciu lat. Najczęściej dopuszczają się ich nastolatkowie pomiędzy 12 a 14 rokiem życia. Jednocześnie, jest to czas podatności na działania prewencyjne, w którym można wprowadzić realne zmiany – tak, by w przyszłości do tego typu czynów nie dochodziło. Dlatego też Państwowa Komisja ma w szczególności na uwadze pomoc młodzieży popełniającej takie czyny.

 

Państwowa Komisja opracowuje program przeciwdziałania problemowym zachowaniom seksualnym wychowanków ośrodków wychowawczych, jak też poradnik pomocowy dla kadry bezpośrednio pracującej z młodzieżą. Elementem przygotowań były warsztaty eksperckie dla uczestników Kongresu Psychologiczno-Pedagogicznego Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych, który odbył się 9–11 maja 2022 r. Warsztaty dotyczyły nie tylko specyfiki tematu, ale i potrzeb kadry oraz stosowanych przez nią działań. Pilotaż programu odbędzie się w III kwartale tego roku w MOW w Goniądzu. Program będzie zawierał również rekomendacje merytorycznego przygotowania pracowników placówek do przeciwdziałania, rozpoznawania i reagowania na problemowe zachowania seksualne wychowanków.

 

Problemowe zachowania seksualne nastolatków wynikają często z doświadczenia wykorzystania seksualnego (choć nie zawsze). Dzieci wykazujące zakłócenia rozwoju psychoseksualnego i zachowania poza normą rozwojową powinny być monitorowane i obdarzone pomocą. Zachowania krzywdzące dla innych lub autodestrukcyjne są alarmujące i wymagają natychmiastowego działania opiekunów i dodatkowej pomocy. Analizując seksualność dzieci i młodzieży koniecznie każdorazowo trzeba brać pod uwagę indywidualne ścieżkę rozwojową i kontekst społeczny. W tym fakt i specyfikę przebywania w ośrodku i związany z tym np. brak prywatności. Problematyka normy rozwojowej w kontekście zachowań seksualnych młodzieży została szerzej przedstawiona podczas Kongresu przez dr Hannę Elżanowską, zastępcę przewodniczącego Państwowej Komisji.

 

I Kongres Psychologiczno-Pedagogiczny Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych przeznaczony był dla psychologów, pedagogów i terapeutów. Poświęcony był tzw. zdarzeniom nadzwyczajnym (np. bójki, próby samobójcze) i roli zespołu psychologiczno-pedagogicznego w opracowaniu procedur oraz problemom autoagresji, zachowań depresyjnych i działań interwencyjnych. Według uczestników Kongresu zdarzenia nadzwyczajne nie powinny być piętnowane czy ukrywane, ale analizowane a ich uczestnicy otoczeni dodatkową pomocą. Prewencja jest tu szczególnie ważna, ponieważ według raportu Najwyższej Izby Kontroli, 30 do 60 proc. wychowanków w dorosłości ponownie wchodzi w konflikt z prawem.

 

Młodzieżowe ośrodki wychowawcze przeznaczone są dla niedostosowanej społecznie młodzieży w wieku 13-18 lat (resocjalizacyjno-wychowawcze) oraz z lekką niepełnosprawnością intelektualną (resocjalizacyjno-rewalidacyjne). Są ogniwem pomiędzy młodzieżowymi ośrodkami socjoterapii dla dzieci zagrożonych niedostosowaniem społecznym a zakładami poprawczymi. Zgodnie z danymi Ośrodka Rozwoju Edukacji (ORE), w Polsce funkcjonuje ich ponad 90, przebywa w nich ponad 4300 wychowanków, z czego 2/3 stanowią chłopcy. Nadzór nad nimi sprawuje ORE w ramach systemu edukacji podlegają Ministerstwu Edukacji i Nauki.