526 spraw wpłynęło do Państwowej Komisji od rozpoczęcia przyjmowania zgłoszeń 24 listopada 2020 r. 182 sprawy zostały zakończone, a 344 są nadal prowadzone przez Państwową Komisję. 59 osób pokrzywdzonych osobiście przedstawiło swoją sprawę na spotkaniu w siedzibie Urzędu Państwowej Komisji, odebrano 524 telefony dotyczące wykorzystania seksualnego. W ramach prac własnych przebadano reprezentatywną próbę akt spraw karnych zakończonych w latach 2017-2020. 26 lipca 2021 r. opublikowany został pierwszy Raport z rekomendacjami. Państwowa Komisja rozpoczęła współpracę z organizacjami pozarządowymi i instytucjami państwowymi. Obecnie finalizowane są prace nad zmianą ustawy o Państwowej Komisji, która umożliwi prowadzenie postępowań wyjaśniających w sprawach czynów, których karalność uległa przedawnieniu. Jest to uprawnienie, które posiada wyłącznie Państwowa Komisja.
Zgłoszenia do Państwowej Komisji dotyczyły przede wszystkim:
§ spraw rodzinnych – 165, w tym 82 okołorozwodowych,
§ spraw osób duchownych – 134,
§ spraw w których czyn popełniono za pośrednictwem sieci Internet – 66.
67 spraw zostało podjętych przez Państwową Komisję z urzędu, czyli na podstawie informacji z przestrzeni publicznej, w tym z mediów lub na podstawie analizy akt sądowych.
Wśród 526 zgłoszonych spraw, 83 dotyczy czynów, w których nastąpiło przedawnienie karalności. Państwowa Komisja ma unikalną kompetencję prowadzenia postępowań wyjaśniających ws. wpisu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. W tym zakresie niezbędna jest zmiana Ustawy o Państwowej Komisji. Projekt został opracowany i złożony w Kancelarii Prezydenta RP. Trwają ostatnie przygotowania do złożenia projektu nowelizacji w Sejmie.
Działania Państwowej Komisji w obszarze pomocy osobom pokrzywdzonym dotyczą w szczególności:
§ monitorowania i analizy postępowań przygotowawczych – wskazywanie prokuraturze nieprawidłowości, których efektem jest podejmowanie na nowo postępowań zakończonych decyzją o odmowie wszczęcia lub umorzeniu, czy też uzupełnianie materiału dowodowego;
§ weryfikacji decyzji kończących postępowania przygotowawcze – kierowanie przez Państwową Komisję wniosków do prokuratury o udostępnienie akt postępowań przygotowawczych często skutkuje badaniem przez prokuratury nadrzędne decyzji kończących te postępowania;
§ bezpośredniego wsparcia pokrzywdzonych w postępowaniach karnych – Państwowa Komisja działa na prawach oskarżyciela posiłkowego i może m.in. zadawać pytania, zgłaszać wnioski dowodowe, odwoływać się od wyroku;
§ uwzględnienia przez Prokuratora Generalnego dwóch wniosków o kasację do Sądu Najwyższego – wnioski dotyczą wyroków w trybie uproszczonym (nakazowym), a w ocenie Państwowej Komisji sprawy o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności nie mogą być rozpoznawane w takim trybie, tylko zawsze w ramach pełnego procesu.
W ramach działań edukacyjno-prewencyjnych, w tym analizy i oceny skali wykorzystywania seksualnego dzieci w Polsce, Państwowa Komisja przebadała próbę reprezentatywną akt zdecydowanej większości (ok. 2500) postępowań sądowych rozpoczętych i zakończonych w latach 2017-2020. 26 lipca 2021 r. przedstawiony został opinii publicznej Pierwszy Raport Państwowej Komisji. Zawiera on w szczególności rekomendacje dla organów państwa, organizacji i innych podmiotów w zakresie: zmian systemowych, zmian proceduralnych, działań profilaktycznych, jakości specjalistycznej opieki oraz oddziaływań w stosunku do sprawców.
Ponadto Państwowa Komisja opracowała rekomendacje na potrzeby sprawozdania z realizacji zaleceń Komitetu Praw Dziecka sformułowanych w 2015 r., dotyczących przestrzegania w Polsce postanowień Konwencji Praw Dziecka. Rekomendacje zostały przekazane Komitetowi Praw Dziecka ONZ wraz ze streszczeniem Pierwszego Raportu Państwowej Komisji.
Państwowa Komisja zainicjowała współpracę z organizacjami pozarządowymi i instytucjami państwowymi, które zajmują się pomocą osobom skrzywdzonym wykorzystaniem seksualnym. W tym celu przeprowadzono kilkadziesiąt spotkań osobiście lub internetowo z ekspertami, urzędnikami państwowymi, instytucjami i organizacjami pozarządowymi (w tym – Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę, Fundacją im. św. Brata Alberta i Fundacją św. Józefa).
Państwowa Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 została powołana przez Sejm 24 lipca 2020 r. Urząd rozpoczął funkcjonowanie 1 października 2020 r., od 6 listopada w siedzibie przy ul. Twardej 18, zgłoszenia przyjmuje od 24 listopada 2020 r. Uprawnienia Państwowej Komisji są opisane w ustawie o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 z 30 sierpnia 2019 r.
