Zasady i sposób prowadzenia postępowania wyjaśniającego zostały określone w Ustawie z dnia 30 sierpnia 2019 r. o Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 (Dz.U.2024.94 t.j. z dnia 2024.01.25).

Państwowa Komisja przeprowadza postępowanie wyjaśniające w przedmiocie wpisu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym po otrzymaniu prawomocnego orzeczenia o odmowie wszczęcia albo o umorzeniu postępowania ze względu na przedawnienie karalności przestępstwa wraz z aktami sprawy. Postępowanie wyjaśniające ma na celu ustalenie czy zachowanie osoby wskazanej jako sprawca w aktach sprawy przekazanych przez prokuratora albo sąd było choćby jednym z zachowań, o których mowa w rozdziale XXV ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, wobec małoletniego poniżej lat 15. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Państwowa Komisja wydaje postanowienie o wpisie lub o odmowie wpisu w Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym.

 

Postępowanie jest prowadzone w siedzibie Urzędu Państwowej Komisji: ul. Twarda 18 w Warszawie. Wysłuchania odbywają się na posiedzeniu zamkniętym, a wiadomości uzyskane w toku wysłuchań stanowią tajemnicę prawnie chronioną.

 

Osoba poszkodowana

Osoba poszkodowana to osoba, która występuje w aktach sprawy przekazanych przez prokuratora albo właściwy sąd, jako osoba która została w dzieciństwie wykorzystana seksualnie. Państwowa Komisja zawiadamia osobę poszkodowaną o podjęciu postępowania wyjaśniającego. Następnie jest ona zapraszana na posiedzenie w celu wysłuchania. Zaproszenie wraz z informacją o terminie wysłuchania jest przesyłane pod ten sam adres, pod który zostało wysłane zawiadomienie o podjęciu postępowania. Jeśli osoba poszkodowana chce wskazać inny adres do doręczeń ma obowiązek powiadomić o tym Państwowa Komisję. Posiedzenia odbywają się w siedzibie Urzędu Państwowej Komisji przy ul. Twardej 18 w Warszawie, jednak w określonych okolicznościach osobie

poszkodowanej przysługują uprawienia do wysłuchania poza siedzibą Urzędu Państwowej Komisji:

1. Osoba poszkodowana jest uprawniona do wysłuchania w miejscu pobytu – w sytuacji braku możliwości stawiennictwa z powodu choroby, kalectwa lub innej niedającej się pokonać przeszkody.

2. Osoba poszkodowana może zgłosić wniosek o wysłuchanie w miejscu zamieszkania.

3. Państwowa Komisja może w uzasadnionych przypadkach wysłuchać osobę poszkodowaną przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość albo zwrócić się o przedstawienie wyjaśnień na piśmie.

W postępowaniu wyjaśniającym osoba poszkodowana może dokonywać czynności samodzielnie lub przez pełnomocnika. Państwowa Komisja nie ustanawia pełnomocnika z urzędu. Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, jak również małżonek, rodzeństwo, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki) lub wstępni (rodzice, dziadkowie) oraz osoby z którymi osoba poszkodowana pozostaje w stosunku przysposobienia.

Osoba poszkodowana:

1. ma prawo przeglądać akta postępowania wyjaśniającego i otrzymywać kopie z tych akt;

2. może do czasu zakończenia pierwszego jej wysłuchania wnieść sprzeciw co do prowadzenia przez Państwową Komisję postępowania wyjaśniającego;

3. ma prawo do wskazania osoby najbliższej (np. małżonka, rodziców, dziadków, dzieci, rodzeństwa), która w przypadku jej śmierci będzie mogła wstąpić w jej miejsce i wykonywać prawa, które by jej przysługiwały – z wyłączeniem możliwości wniesienia sprzeciwu;

4. może składać wnioski dowodowe;

5. ma obowiązek zawiadomić Państwową Komisję o każdej zmianie swego miejsca zamieszkania, adresu do doręczeń;

6. nie ponosi kosztów postępowania wyjaśniającego;

7. na wniosek otrzyma zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania do siedziby Urzędu Państwowej Komisji.

 

Osoba wskazana jako sprawca w aktach sprawy przekazanych przez prokuratora albo właściwy sąd.

Osoba wskazana jako sprawca w aktach sprawy przekazanych przez prokuratora albo właściwy sąd jest to osoba, która w przekazanych Państwowej Komisji aktach występuje jako osoba wskazana jako sprawca zachowania mającego cechy wykorzystania seksualnego osoby poniżej 15 r.ż. Państwowa Komisja zawiadamia osobę wskazaną jako sprawca o podjęciu postępowania wyjaśniającego. Następnie jest ona zapraszana na posiedzenie w celu wysłuchania. Zaproszenie wraz z informacją o terminie wysłuchania jest przesyłane pod ten sam adres, pod który zostało wysłane zawiadomienie o podjęciu postępowania. Jeśli osoba wskazana jako sprawca chce wskazać inny adres do doręczeń ma obowiązek powiadomić o tym Państwowa Komisję. Posiedzenia odbywają się w siedzibie Urzędu Państwowej Komisji przy ul. Twardej 18 w Warszawie, jednak w określonych okolicznościach osobie wskazanej jako sprawca przysługuje uprawienia do wysłuchania poza siedzibą Urzędu Państwowej Komisji – osoba wskazana jako sprawca jest uprawniona do wysłuchania w miejscu pobytu w sytuacji braku możliwości stawiennictwa z powodu choroby, kalectwa lub innej niedającej się pokonać przeszkody.

W postępowaniu wyjaśniającym osoba wskazana jako sprawca może dokonywać czynności samodzielnie lub przez pełnomocnika. Państwowa Komisja nie ustanawia pełnomocnika z urzędu. Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, jak również małżonek, rodzeństwo, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki) lub wstępni (rodzice, dziadkowie) oraz osoby z którymi osoba wskazana jako sprawca pozostaje w stosunku przysposobienia.

Osoba wskazana jako sprawca:

1. ma prawo przeglądać akta postępowania wyjaśniającego i otrzymywać kopie z tych akt;

2. nie ma obowiązku dostarczania dowodów na swoją niekorzyść;

3. może składać wnioski dowodowe;

4. ma obowiązek zawiadomić Państwową Komisję o każdej zmianie swego miejsca zamieszkania, adresu do doręczeń;

5. nie ponosi kosztów postępowania wyjaśniającego;

6. na wniosek otrzyma zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania do siedziby Urzędu Państwowej Komisji, z tym, że zwrot kosztów podróży przysługuje w razie uprawomocnienia się postanowienia o odmowie wpisu w Rejestrze lub umorzenia postępowania wyjaśniającego w całości na skutek wniesienia sprzeciwu przez osobę/y poszkodowaną/e.

 

Osoba zgłaszająca

Państwowa Komisja zawiadamia osobę zgłaszającą o podjęciu postępowania wyjaśniającego oraz może ją zaprosić na posiedzenie w celu wysłuchania. Posiedzenia odbywają się w siedzibie Urzędu Państwowej Komisji przy ul. Twardej 18 w Warszawie. W określonych okolicznościach osobie zgłaszającej przysługuje uprawienie do wysłuchania poza siedzibą Urzędu Państwowej Komisji – osoba zgłaszająca jest uprawniona do wysłuchania w miejscu pobytu w sytuacji braku możliwości stawiennictwa z powodu choroby, kalectwa lub innej niedającej się pokonać przeszkody.

Osoba zgłaszająca:

1. nie ponosi kosztów postępowania wyjaśniającego;

2. na wniosek otrzyma zwrot kosztów podróży z miejsca zamieszkania do siedziby Urzędu Państwowej Komisji;

3. może przedstawić dowody w sprawie;

4. jest powiadamiana o sposobie zakończenia postępowania wyjaśniającego.