Przypadek przekazania przez sąd opieki nad dziećmi ojcu – skazanemu wcześniej za przestępstwo wykorzystania seksualnego innego dziecka – powinien być monitorowany na etapie toczącego się właśnie postępowania sądowego. Po przesłaniu sprawy Rzecznikowi Praw Dziecka, Państwowa Komisja spotkała się z odmową współpracy ze strony Biura Rzecznika Praw Dziecka. Współpraca wszystkich instytucji jest niezbędna dla lepszej ochrony praw dzieci.
Sprawa małoletnich X. toczy się od kilku lat w sądzie rodzinnym. Sąd postanowił, że miejscem zamieszkania dzieci będzie każdorazowo miejsce zamieszkania ich ojca. Mężczyzna jest prawomocnie skazany za przestępstwo wykorzystania seksualnego dziecka poniżej lat 15. Istnieje podejrzenie, że sąd przy podejmowaniu decyzji nie uwzględnił całości materiału dowodowego i nie zweryfikował przesłanki skazania ojca dzieci.
Państwowa Komisja ds. wyjaśniania przypadków czynności przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletnich poniżej lat 15 ma ustawowe uprawnienia do interweniowania wyłącznie w postępowaniach karnych (przygotowawczych i sądowych). Zwróciła się zatem o zbadanie sprawy i podjęcie działań do Rzecznika Praw Dziecka, który w ramach swoich ustawowych kompetencji powinien podjąć działania i zgłosić swój udział w postępowaniach w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Biuro Rzecznika zakwestionowało uprawnienia Komisji do otrzymania informacji o podjętych działaniach w sprawie i postanowiło korespondencję Państwowej Komisji przekazać do zarchiwizowania, o czym pisemnie powiadomiło Komisję.
Zgodnie z przepisami, Państwowa Komisja po otrzymaniu zgłoszeń, podejmuje działania w celu zapewnienia niezwłocznej reakcji organów państwa oraz organizacji i podmiotów w zakresie zwalczania nadużyć seksualnych. Zadaniem Państwowej Komisji jest też badanie sposobu reagowania organów państwa, organizacji i podmiotów oraz osób prywatnych w zakresie wyjaśniania przypadków nadużyć seksualnych i czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15*.
Komisja nie posiada kompetencji w zakresie działań w sprawach rodzinnych, w tym relacji dziecko-rodzic. Z tych względów sprawę małoletnich X, tylko w części dotyczącej sprawy rodzinnej, Komisja przekazała do dalszych czynności Rzecznikowi Praw Dziecka, w kompetencji którego leży podejmowanie działań w takich sprawach.
* Art. 2 ust. 2 ustawy z 30 sierpnia 2019 r. o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 r. o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 Dz.U. 2019 poz. 1820