„Ile kosztuje” cierpienie dziecka wykorzystanego seksualnie? – trzeci Raport Państwowej Komisji

 

Trzeci raport Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 to materiał, który próbuje odpowiedzieć w sposób szczególny na pytania dotyczące: zdrowotnych, społecznych oraz ekonomicznych  kosztów, jakie ponoszą osoby, które w dzieciństwie doświadczyły przemocy seksualnej.

 

Jednym z wniosków opublikowanego w 2021 r. pierwszego Raportu Państwowej Komisji (PKDP) było zwrócenie uwagi na sporadyczne przyznawanie przez sądy odszkodowań/zadośćuczynień w sprawach karnych dotyczących przestępstwa wykorzystania seksualnego dziecka. Jednocześnie analiza spraw, w których sąd orzekł o roszczeniach kompensacyjnych wskazywała, że kwoty jakie przyznano skrzywdzonym były najczęściej bardzo niskie.  To właśnie stało się impulsem do podjęcia przez PKDP badań jakościowych dotyczących odszkodowań, jakie przyznawane były w ostatnich latach przez sądy cywilne osobom, które w dzieciństwie zostały wykorzystane seksualnie. To pierwsze tego rodzaju badania przeprowadzone w Polsce.

 

Jak wskazano we wstępie do trzeciego Raportu: „Przemoc seksualna, nawet ta bezdotykowa, nie pozostaje bez śladu. Często powoduje spustoszenie w życiu osoby pokrzywdzonej i może bezpowrotnie zmienić jego cały bieg”. PKDP zaznacza też, że „Żadne pieniądze nie są w stanie zrekompensować złamanej linii życia. Żadna suma nie doprowadzi do wy­mazania wspomnień, które często po wielu latach wra­cają, sprawiając silny ból. Pomimo tego to właśnie środki finansowe są niezbędne, aby wspomóc dzieci i ich rodziny w redukowaniu szkód związanych z podobnym rodzajem molestowania”. Nie można w tym miejscu zapomnieć, że „Uzyskanie pieniężnego zadośćuczynienia stanowi ponadto bardzo ważny element ostatecznego wskazania odpowiedzialności, jaką powinien ponieść sprawca. To również istotny moment przywrócenia spra­wiedliwości”.

 

Zagadnienie szeroko rozumianych „kosztów wykorzystania seksualnego dziecka” stanowi motyw przewodni trzeciego Raportu Państwowej Komisji. Jak wskazano, znalazły się w nim wyniki pogłębionych analiz, nadesłanych do PKDP akt zakończonych postępowań  cywilnych, w których zasądzono osobie poszkodowanej szeroko rozumianą rekompensatę finansową. Materiały te w sposób bardzo dokładny zwracają z jednej strony uwagę na sytuację dziecka doznającego przemocy, a z drugiej wyraźnie pokazują, jakie konsekwencje w życiu jednostki powoduje przemoc seksualna. PKDP poszukiwała odpowiedzi na pytania dotyczące realnych kosztów finansowych, jakie ponosić musi, często przez całe życie, osoba wykorzystana seksualnie w dzieciństwie oraz jej bliscy. Państwowej Komisji udało się przedstawić w tym zakresie orientacyjny obraz, sugerujący konkretne kwoty. Chcąc poznać obecne możliwości w zakresie wsparcia finansowego oraz możliwości prawne dochodzenia przez pokrzywdzonego w dzieciństwie roszczeń o charakterze kompensacyjnym, PKDP dokonała rozeznania w zakresie dotychczasowego działania Funduszu Sprawiedliwości w zakresie pomocy osobom pokrzywdzonym w dzieciństwie przestępstwem o charakterze seksualnym.

 

W trzecim Raporcie Państwowa Komisja zdecydowała się ponadto zwrócić uwagę na dwa zjawiska dotyczące kosztów zdrowotnych wykorzystania seksualnego oraz aktualnych możliwości naprawienia szkody i zadośćuczynienia za krzywdy spowodowane przestępstwem. Tym samym w pierwszym rzędzie zwrócono uwagę na konkretne koszty i konsekwencje jakie ponoszą osoby wykorzystane seksualnie w dzieciństwie w obszarach: biologicznym, społecznym oraz psychicznym. W drugim rzędzie scharakteryzowano konkretne ścieżki dochodzenia finansowych środków o charakterze kompensacyjnym.

Zapraszamy do zapoznania się z treścią Raportu:

https://pkdp.gov.pl/wp-content/uploads/2024/01/raport-trzeci.pdf